Tổ chức Động vật châu Á: 'Chém lợn ở Việt Nam là lễ hội tàn bạo nhất'

"Việc chém con lợn đang sống khỏe mạnh là lối đối xử tàn ác, nó làm trơ lì cảm xúc của người xem, đặc biệt là trẻ em", ông Nguyễn Tam Thanh, cán bộ Phúc lợi Động vật, Tổ chức Động vật châu Á, trao đổi với VnExpress ngày 29/1.

 Lý do nào Tổ chức Động vật châu Á (Animals Asia) cho rằng nên bỏ lễ hội chém lợn ở Bắc Ninh?

- Năm 2013 chúng tôi đã gửi thư bày tỏ mối lo ngại và sự phản đối tới ông Hoàng Tuấn Anh, Bộ trưởng Văn hóa; ông Nguyễn Văn Phong, Giám đốc Sở Văn hóa tỉnh Bắc Ninh. Sau đó, chúng tôi tiếp tục có công văn gửi ông Nguyễn Văn Phong đề nghị xác nhận việc lễ hội chém lợn vẫn được tổ chức.

Sau khi không nhận được bất kỳ phản ứng nào của các cơ quan trên, nhân viên của Animals Asia đã đến nơi diễn ra lễ hội ở thôn Ném Thượng, xã Khắc Niệm năm 2014 (nay là khu phố Thượng, phường Khắc Niệm, TP Bắc Bình) để tìm hiểu. Chúng tôi thấy lễ hội vẫn diễn ra công khai và không hề thấy một hình thức hạn chế người tham dự nào.

Chúng tôi phản đối lễ chém lợn bởi những tác động tiêu cực của nó với vấn đề phúc lợi của động vật và toàn xã hội. Ngoài ra, một lễ hội văn hóa là dịp để nhiều người, nhiều thế hệ tham gia thay vì giới hạn. Vì vậy địa phương nên chắt lọc chương trình mang tính văn minh và nhân đạo để truyền bá truyền thống tốt đẹp.

Lo ngại rằng lễ hội trên có thể được tổ chức vào năm 2015 (ngày 24/2 tới) nên chúng tôi tiếp tục kêu gọi chấm dứt lễ hội chém lợn ở Ném Thượng.

- Nhiều người cho rằng nét văn hóa truyền thống thì nên giữ, chứ khó chấm dứt, quan điểm của Animals Asia?

- Lễ hội làng Ném Thượng gồm nhiều chương trình khác nhau, trong đó có những hội thi văn hóa như hát quan họ, thi cờ người, cờ tướng, thi nấu cơm chạy... là những nét đẹp nên được giữ gìn. Chúng tôi chỉ đề nghị không tổ chức phần lễ chém lợn tàn bạo bởi nhận thấy những tác động tiêu cực của nó đối với vấn đề phúc lợi động vật cũng như các tác động tiêu cực đối với toàn xã hội.

Việc chém những con lợn còn đang sống khỏe mạnh là một lối đối xử tàn ác đối với động vật, nó làm trơ lì cảm xúc của người xem khi chứng kiến cách thức động vật bị đối xử dã man, đặc biệt là trẻ em - đối tượng có tâm lý chưa hoàn thiện ổn định và dễ bị ảnh hưởng. 

Bên cạnh đó, lễ hội này còn gây ra sự chịu đựng, nỗi đau đớn không cần thiết cho động vật. Việc tiếp diễn lễ hội này gửi đi một thông điệp rằng động vật chỉ được coi như những đồ vật không đáng được tôn trọng, và liệu rằng việc giết những con vật theo một cách thức dã man để khởi đầu cho một năm mới có nên được tiếp tục?

- Ông nói rằng lễ hội chém lợn sẽ ảnh hưởng không tốt đến người xem, nhất là đối với trẻ em. Căn cứ vào đâu để nói như vậy?

- Nhiều kết quả nghiên cứu thực hiện ở Mỹ cho thấy mối liên hệ giữa việc đối xử tàn ác với động vật và hành vi bạo lực ở người. Theo khảo sát thực hiện vào năm 1999 tại một nhà tù, trong tổng số 117 tù nhân, 63% tội phạm thuộc nhóm có xu hướng bạo lực từng có hành vi ngược đãi động vật so với tỷ lệ chỉ 11% ở nhóm không có xu hướng bạo lực.

Hành vi tàn ác đối với động vật là một trong những phép kiểm tra được Cục điều tra Liên bang của Hoa kỳ (FBI) thực hiện nhằm đánh giá mức độ nguy hiểm của các tù nhân.

Con lợn sẽ bị cắt đầu để cúng tế trong anwm 2014. Ảnh:animalsasia.

Theo nghiên cứu khoa học đăng trên tạp tríJournal of Emotional Abuse năm 1998, bài viết ‘Animal abuse and family violence’ của tác giả J. A. Quinslisk, trong tổng số 72 phụ nữ tại các nhà tạm trú dành cho phụ nữ bị bạo lực gia đình, thì 88% số người cho biết từng chứng kiến việc ngược đãi động vật. 

Ở Việt Nam, tỷ lệ tội phạm vị thành viên đang ngày càng có xu hướng gia tăng, cả về số vụ án lẫn mức độ nghiêm trọng, tàn bạo của từng vụ án. Theo số liệu của Ban chỉ đạo Đề án IV “Đấu tranh phòng, chống tội phạm xâm hại trẻ em và tội phạm trong lứa tuổi chưa thành niên” từ năm 2007 đến tháng 6/2013, toàn quốc phát hiện gần 63.600 vụ, gồm hơn 94.300 em vi phạm pháp luật hình sự. Số vụ phạm pháp tăng gần 4.300 vụ. Có 80% trong số 7.861 vụ phạm tội ở lứa tuổi chưa thành niên rơi vào hoàn cảnh gia đình khó khăn; bố mẹ là đối tượng hình sự, rượu chè, cờ bạc, gia đình thường xảy ra bạo lực...

- Ngoài lễ hội chém lợn, Việt Nam còn có một số lễ hội như chọi trâu, đâm trâu vào dịp đầu năm. Quan điểm của ông thế nào?

- Văn hóa, truyền thống cũng thay đổi và tiến hóa theo thời gian. Những nét đẹp, những gì phù hợp với xu hướng, với xã hội mới thì sẽ được duy trì. Còn những thứ không còn phù hợp, những điều hủ tục nên thay đổi và loại bỏ. Ngoài ra lễ hội nào cũng phải gắn liền với bản sắc của địa phương và văn hoá của dân tộc để truyền bá tính nhân văn cho thế hệ sau.

Hành động đâm trâu, chém lợn hay bất kỳ lễ hội nào có lối đối xử tàn bạo đối với động vật có sự chứng kiến của nhiều người, trong đó có cả trẻ em hoàn toàn trái ngược với bản chất truyền thống đạo lý của người Việt Nam và cũng không thể gọi là văn hoá sống của con người.

Người Việt Nam từ xa xưa tới nay luôn có truyền thống vị tha, nhân đạo và đó là truyền thống đẹp cần được phát huy. Những lễ hội sử dụng động vật như những công cụ, thay vì tôn trọng chúng như những sinh mệnh sống biết cảm nhận sự đau đớn và có khả năng nhận biết sự chịu đựng này - đang làm phai mờ đi truyền thống tốt đẹp đó của người Việt Nam.

Tổ chức động vật châu Á phản đối tất cả những lễ hội tàn bạo sử dụng động vật và lễ chém lợn là một trong những lễ hội tàn bạo nhất hiện có.

Khuôn mặt sợ sệt của các em nhỏ khi chứng kiến cảnh chém lợn. Ảnh: animalsasia. - Các nước trên thế giới xử lý vấn đề trên thế nào thưa ông?

- Trên thế giới đã có nhiều lễ hội, hoạt động liên quan tới sự tàn sát, đối xử ngược đãi động vật bị lên án và đã phải chấm dứt. Điển hình như Ấn Độ mới đây đã ra lệnh cấm hiến tế động vật vì tính chất “độc ác” và “dã man” của tập tục này. Ở Đan Mạch, Bộ trưởng Nông nghiệp đã ký một sắc lệnh cấm giết mổ gia súc phục vụ cho nghi lễ tôn giáo mà không gây mê chúng trước khi giết mổ. Lý do là: “Quyền của động vật còn quan trọng hơn các nghi lễ tôn giáo”.

Chính phủ Australia đã cấm xuất khẩu cừu và gia súc còn sống sang Ảrập Xêút trong giai đoạn 1991-2000 sau khi hàng trăm con bị chết vì nắng nóng khi trên đường di chuyển tới vịnh Ba Tư.

Những hoạt động, lễ hội đối xử tàn ác với động vật thường bị chính người dân phản đối hoặc chính phủ nhận ra những tác động tiêu cực của chúng đối với xã hội và loại bỏ. Chúng tôi nhận thấy ngay trong xã hội Việt Nam hiện có rất nhiều người phản đối lễ hội này và gần đây chúng tôi đã kêu gọi những người phản đối cùng ký vào kiến nghị nhằm chấm dứt lễ hội chém lợn ở Bắc Ninh.

Lễ hội chém lợn ở thôn Ném Thượng, xã Khắc Niệm, bắt nguồn từ truyền thuyết một vị tướng thời Lý tên là Đoàn Thượng khi đánh trận chạy đến vùng núi này đồn trú và chém lợn rừng nuôi quân. Từ đó, hàng năm người dân mở hội chém lợn để tưởng nhớ đến người có công khai khẩn vùng đất hoang vu này. Hai người được dân làng chọn từ rằm tháng 7 là những người khỏe mạnh, gia cảnh sung túc, tuổi đúng 50 để nuôi hai “cụ ỉn” làm lễ vật tế thánh. Lợn được rước từ nhà gia chủ ra sân đình từ chiều 5 Tết. Sáng mùng 6, đúng ngày hội chính, bà con trong làng sẽ thực hiện lễ rước lợn vòng quanh làng. Hai chú lợn thờ bị chém đứt đôi trước sự chứng kiến của nhiều người. Theo phong tục cổ xưa của nhân dân xã Khắc Niệm, ý nghĩa sâu kín của lễ chém lợn tế thánh liên quan đến tín ngưỡng phồn thực: máu được đồng nhất với tia sét, với tia nắng... có khả năng làm thụ thai, làm cho sự sống sinh sôi. Tế thần bằng máu có nghĩa là cầu mong sức sống tràn trề cho tất cả mọi người trong làng.

Hương Thu

Theo vnexpress