GS Nguyễn Lân Dũng: Đất nước còn nghèo, không nên lãng phí dù chỉ một đồng

Dư luận đang nảy sinh nhiều luồng ý kiến trước đề xuất số hóa chương trình cho học sinh lớp 1,2,3 của Sở GD-ĐT TP.HCM với kinh phí hơn 4.000 tỉ đồng. 

Một Thế Giới gửi đến bạn đọc góc nhìn của GS. NGND Nguyễn Lân Dũng để hiểu thêm về vấn đề này.

Xin ông cho biết quan điểm của mình trước đề án số hóa chương trình với kinh phí hơn 4000 tỉ đồng của Sở GD-ĐT TP.HCM?

Trên thế giới, rất nhiều nước cũng đã thực hiện việc đưa ipad cho học sinh phục vụ học tập, xây dựng một lớp học thông minh với sự tương tác cao. Hình thức đưa thiết bị điện tử thay thế sách giáo khoa là một sự tiến bộ của ngành Công nghệ thông tin nước ta. Đó là điều đáng mừng, có nhiều ưu điểm cho cả học sinh và thầy cô giáo. 

Tuy nhiên, nhìn vào tình hình thực tế nước ta hiện nay, tôi cho rằng hiện nay chưa phù hợp để thực hiện đề án này.

Giáo sư Nguyễn Lân Dũng cho rằng cơ sở thực tế giáo dục của Việt Nam hiện nay vẫn chưa phù hợp để thực hiện đề án số hóa SGK.

Xin ông chỉ rõ những điểm chưa phù hợp?

Một là: Chúng ta chưa hoàn thành việc đổi mới chương trình và sách giáo khoa theo Nghị quyết số 29/2000/QH10. Dự kiến mãi đến 2020 mới áp dụng đại trà chương trình và sách giáo khoa mới. Chưa có chương trình, sách giáo khoa, chưa xác định được phương pháp dạy và học chuẩn thì việc đưa thiết bị dạy học điện tử vào là điều bất cập, là sự cải cách ở phần ngọn khi chưa có phần gốc. 

Hiện nay chưa có nghiên cứu nào chứng tỏ việc học sinh lớp 1, 2, 3 học trên máy tính bảng sẽ đạt hiệu quả hơn so với học bằng các phương pháp khác. Hơn nữa, các em còn quá nhỏ, việc bảo quản các thiết bị đắt tiền là chẳng dễ dàng gì. 

Hơn nữa, Thủ tướng Chính phủ đã quyết định sẽ có nhiều bộ sách giáo khoa, vậy chúng ta sẽ đưa bộ sách nào vào chương trình điện tử này? Không thể đưa tất cả các bộ sách giáo khoa vào cùng một lúc, mà phải chọn thì biết chọn bộ nào?

Hai là: Đất nước còn nghèo, chúng ta không nên lãng phí dù chỉ một đồng. Rất nhiều nơi trên đất nước vẫn ngày ngày xảy ra tình trạng học sinh đi bộ hàng chục km đến trường, có nơi còn phải học hai lớp tráo đầu đuôi trong một phòng (!). 

Những học sinh miền núi thiếu thốn từng quyển sách, quyển vở, ngay cả cái mái nhà, cái cửa cho ra hồn vẫn chưa đạt. Nhiều nơi học sinh lội suối đến trường học tay dơ lên những chiếc ghế nhựa, chị cõng em đến lớp học vì ở nhà không ai trông nom, rồi em khóc và chị cũng khó theo… 

Hơn nữa, đồng lương giáo viên còn bèo bọt, đời sống bấp bênh… Mức sống ở TP.HCM tuy có khá hơn nhiều nhưng nếu chúng ta cứ vung tiền xây dựng những đề án đắt đỏ như vậy thì sẽ ngày càng gây nên tình trạng mất cân bằng trong giáo dục giữa các vùng miền.

Ngay ở TP.HCM nhiều hộ gia đình vẫn còn nghèo, đời sống vẫn còn rất khó khăn. Mỗi dịp đầu năm học vẫn còn phải đối mặt với rất nhiều lo lắng về tiền bạc cho con cái . Tiền ngân sách thì cũng là tiền của dân, còn nếu huy động từ trong dân với mức mỗi gia đình một máy tính bàng 3-5 triệu đồng, cộng với khoản bảo dưỡng thường xuyên nữa thì cũng là một gánh nặng không hề nhỏ. 

Nếu một gia đình có hai con cùng vào cấp 1 thì việc lo kinh phí càng rất tốn kém. Nếu lấy tiền từ ngân sách Nhà nước thì cũng không thỏa đáng vì đất nước còn nghèo, còn nhiều việc cần chi quan trọng hơn, cấp bách hơn.

Ba là: Hiệu quả của đề án số hóa này chưa rõ ràng. Chúng ta chưa có những chương trình thí điểm đã vội triển khai đồng bộ thì sẽ rất khó đạt hiệu quả, dễ xảy ra nhiều lãng phí công sức và tiền bạc. 

Hiện nay chưa có nghiên cứu nào chứng tỏ việc học sinh lớp 1, 2, 3 học trên máy tính bảng sẽ đạt hiệu quả hơn so với học bằng các phương pháp khác. Hơn nữa, các em còn quá nhỏ, việc bảo quản các thiết bị đắt tiền là chẳng dễ dàng gì. 

Việc số hóa SGK với trẻ em từ lớp 1 đến lớp 3 khiến cho cả phụ huynh và giáo viên đều lo lắng.

Vậy thưa ông, bậc tiểu học thường rất non nớt, việc phụ thuộc vào máy như vậy thì vai trò của người thầy thế nào? Vai trò của sách in sẽ như thế nào?

Người thầy có vai trò rất quan trọng, bởi vì thầy cô không chỉ là dạy chữ mà còn cần dạy người, nhất là ở bậc tiểu học. Ở các nước, máy tính bảng cũng chỉ là công cụ hỗ trợ, vai trò của người thầy là không thể thay thế. 

Hơn nữa, đưa máy tính bảng vào thì đội ngũ giáo viên phải thành thạo về công nghệ, có thể xử lý khắc phục những lỗi của máy tính. Học sinh nhỏ tuổi rất hiếu động, hoàn toàn có thể nghịch ngợm dẫn đến nhanh chóng hỏng hóc thiết bị. Thậm chí, nhiều học sinh khi có máy tính bảng trong tay sẽ dễ dẫn đến việc ham chơi game, phụ thuộc nhiều vào máy tính bảng và quên mất việc tương tác với cuộc sống bên ngoài.

Còn sách in thì không thể bỏ đi hoàn toàn. Ngay ở nhiều nước phát triển tuy đã số hóa sách giáo khoa nhưng vẫn không thể thay thế hoàn toàn được sách in. Bởi sách in còn giúp học sinh tương tác với bài học bằng nhiều phương thức khác nhau.

Xin cảm ơn ông!

Theo motthegioi.vn